Produced by Sophia Canoni
Note: The tonic system has been changed from polytonic tomonotonic, otherwise the spelling of the book has not been changed.Bold words have been included in &. Words in italics have beenincluded in _. Footnotes have been converted to endnotes. The tableof typing mistakes has been included at the end of the book. WhileI started incorporating it in the text (e.g. Γόθοι to Γότθοι and allthe derivatives of these words), I stopped as I think that the columnsof 'right' and 'wrong' are mixed.
Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό.Κατά τα άλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του βιβλίου. Λέξεις μεέντονους χαρκτήρες περικλείονται σε &. Λέξεις με πλάγιους χαρακτήρεςσε _. Υποσημειώσεις στο τέλος των σελίδων έχουν μεταφερθεί στο τέλοςτου βιβλίου. Ενώ άρχισα να διορθώνω το κείμενο σύφωνα με τον Πίνακατων παροραμάτων (πχ. αλλάζοντας το Γόθοι με Γότθοι σε όλα τα παράγωγατων λέξεων), σταμάτησα φοβούμενη ότι οι κολόνες του ΄σωστού' και του'λάθους' έχουν μπερδευτεί.
ΑΡΓΥΡΗ ΕΦΤΑΛΙΩΤΗΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣΠ Ρ Ω Τ Ο Σ Τ Ο Μ Ο Σ
ΑΘΗΝΑΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ «ΕΣΤΙΑ» Κ. ΜΑΪΣΝΕΡ ΚΑΙ Ν. ΚΑΡΓΑΔΟΥΡΗ1901
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Αγαπητέ μου Ψυχάρη,
Σαν καταστάλαξε ο τόπος μας από τη φουρτούνα που τον πλάκωσε τώρα καιτρία χρόνια, όρεξη δε μούμνησκε μήτε για στίχους μήτε για παραμύθια.Αμαρτία μάλιστα μου φαινότανε, να πονή ακόμα το έθνος από τέτοιαφοβερή συφορά και μεις να το νανουρίζουμε με τραγούδια, αντίς ναμελετούμε το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να γίνη για να μηνξανακυλήση σε παρόμοια ταπείνωση· αμαρτία να παίζουμε με τη φαντασία,αντίς να δουλεύουμε με το νου. Σα να μην το ψυχολόγησα και πολύ καλάθα μου πης, αυτό. Σα να ταλησμόνησα πως η δουλειά, καθώς δε γίνεταιμε ταξίνι και με ταλέτρι μονάχα, έτσι και με τη συλλογή και με τημελέτη μονάχα δε γίνεται, παρά και με τη φαντασία και με το στίχο. Μαμου φάνηκε τότες — πώς να σου το πω; — πως το πρόσωπό μας δεν είτανακόμα για τα στολίδια της τέχνης· πως το σύστημά μας ζητούσε τονικόγια να δυναμώση, ο νους μας Ιστορία για να μελετήση και να νοιώση τοτι είταν, τι είναι, και τι μπορεί να ξαναγίνη το Έθνος.
Κ' έτσι παραιτώ μέτρα και στίχους, και καταπιάνουμαι δουλειά που μήτετην ονειρευούμουν άλλοτε· την «Ιστορία της Ρωμιοσύνης»! Μ' ανάλαφρηκαρδιά την αρχίνησα, και μήτε υποψιάστηκα, δυο χρόνια απονύχτερεςμελέτες, και πάλε μήτ' ένας σωστός τόμος να μη βγη, εκεί που μήτεπέντε δε σώνουνε!
Θα με ρωτήξης τώρα — Και γιατί σου τα λέγω αυτά; Να σου το ξηγήσω. Οκαθαυτό λόγος είναι που θέλω να σου την αφιερώσω αυτή την Ιστορία. Κιαυτός ο λόγος πάλε στηλώνεται σε μερικούς άλλους, κι ορίστε δυο. Έναςλόγος, που σου αξίζει, ας είναι και τέτοιο φτωχικό αφιέρωμα· σουαξίζει, γιατί μας πέταξες την μπόμπα της Αλήθειας στη μέση. Ξέσπασε,ανάλαμψε, διασκορπίστηκε, χτύπησε, τσάκισε, χάλασε. Φόβο να χαλάσητίποτα βαριότιμο δεν είχε. Μα κι όσα τέτοια είχε, λες και σανταστροπελέκι γνώριζε το τι ναγγίξη και τι να μην αγγίξη. Μπρούντζους,τενεκέδες, λιθάρια, σβάρνα τα πήρε· ως τόσο το φαρφουρί δεν τοπείραξε.
Και πώς μπορούσε να τα βλάψη τα πολύτιμα μας εθνικά φυλαχτήρια ηΕπανάσταση εκείνη, αφού από τα φυλλοκάρδια μας την έβγαλες τηνκοσμοχαλάστρα την Αλήθεια! Πιο άταχτο και πιο άμαθο πράμα δεν άκουσαπαρά να τη λεν τη ρωμαίικη γλώσσα &Ψυχάρικη&. Ίσως τιμή για λόγου σουτούτο, για το Έθνος όμως όχι, αφού στο Έθνος ανήκει η γλώσσα, αφούείναι η μόνη του γλώσσα. Αιώνες κ' αιώνες την είχαμε μέσα στην καρδιάμας κι απάνω στα χείλη μας, κι αρνιούμαστε να τη δείξουμε στο χαρτί.Μας έφερε αυτή η άρνητα φοβερά δεινά, που καιρός τους δεν είναι να