Produced by Sophia Canoni
Note: The tonic system has been changed from polytonic tomonotonic. The spelling of the book has not been changedotherwise. Footnotes have been converted to endnotes.
Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σεμονοτονικό. Η ορθογραφία του βιβλίου κατά τα άλλα παραμένει ωςέχει. Οι υποσημειώσεις έχουν μεταφερθεί στο τέλος του βιβλίου.
Όταν ο ξεπεσμός των αρχαίων Ελληνικών γραμμάτων σ' όλα τα είδη τουλόγου, στην ποίηση, στο δράμα και στην πεζογραφία, είχε προχωρήσειτόσο, που κάθε προσπάθεια για τη δημιουργία έργων σαν τααρχαιότερα έδειχνε περισσότερο τις αδυναμίες των μιμητών, οισοφιστές στοχαστήκανε να μορφώσουνε καινούργιο είδος λόγου: ναδιατυπώνουνε δηλαδή ποιητικά νοήματα σε πεζογραφήματα. Και για ναεφαρμόσουν το στοχασμό τους αυτόν έπλασαν το μυθιστόρημα ή, όπωςέλεγαν τότε την τέτοια πεζογραφία, τους «ερωτικούς λόγους», όπουτα πλάσματα της φαντασίας μπορούσανε να πάρουνε την κάπως ποιητικήμορφή του λόγου χωρίς να μένουνε προσηλωμένα στους κανόνες τηςποιητικής τέχνης κι ακόμη και στην ιστορική αλήθεια ή και στηνπαράδοση. Τέτοια, απάνω-κάτω, είναι η γραμματολογική εξήγηση τουπώς γεννήθηκε το μυθιστόρημα. Ένα από τα πρώτα-πρώταδημιουργήματα του καινούργιου αυτού είδους του λόγου είναι και τομυθιστόρημα του Λόγγου «Δάφνης και Χλόη».
Για την εποχή που εγράφηκε το έργο τούτο και για το συγγραφέα τουδεν έχουμε καμιά ωρισμένη πληροφορία. Παλαιότεροι και νεώτεροιφιλόλογοι νομίζουν, ότι ο Λόγγος δε μπορεί να έζησε ύστερ' από τοΒ' αιώνα μ. Χ. στηρίζοντας τη γνώμη τους τούτη πιο πολύ στο ότιτον εμιμήθηκεν ο Αλκίφρονας στις «Επιστολές» του· μα και τουΑλκίφρονα η εποχή είναι κάπως δυσκολοπροσδιόριστη, επειδή και γι'αυτόνε δεν υπάρχει τίποτα θετικό, που να βεβαιώνη τον καιρόν, όπουέζησε κ' έγραψε, δηλαδή το χρονικό διάστημα ανάμεσα στα 170 και229 μ. Χ. όπως θέλει π. χ. ο Herman Reich, φέρνοντας γι' απόδειξητης γνώμης του το ότι ο Αλκίφρονας εμιμήθηκε το Λουκιανό και τονΑλκίφρονα ο Αιλιανός. Πιο θετικά μπορεί να προσδιοριστή η πατρίδατου Λόγγου. Επειδή στο μυθιστόρημά του περιγράφονται ζωηρά καιπιστά τοποθεσίες και συνήθειες της Λέσβος και ξεχωριστά τηςΜιτυλήνης, πολλοί φιλόλογοι υποστηρίζουν, ότι ο Λόγγος ήταν από τηΛέσβο· γνώμη ίσως όχι παράλογη κι αδικαιολόγητη.
Ένα όμως είναι θετικό και βέβαιο: Ότι το μυθιστόρημα «Δάφνης καιΧλόη» είναι το καλλίτερο κι ομορφότερο από όσα εγράφηκαν πριν κ'ύστερα απ' αυτό και ότι φαίνεται σαν την πιο ευτυχισμένηεξακολούθηση της βουκολικής ποίησης — αν και σε πεζό λόγο — καισαν αληθινό γέννημα της μούσας του Θεόκριτου. Όλοι οι κριτικοί τηςαρχαίας φιλολογίας παινεύουν τη αφηγηματική χάρη, τη ζωηρότητα τηςπεριγραφής, τις ζωντανές εικόνες των τόπων και των προσώπων, τηδροσιά και την απλότητα του ύφους, τη σύντομη φρασεολογία — σαν τοπιο όμορφο δείγμα εκείνου, που οι αρχαίοι το έλεγαν «αφελής λέξις»και που ταιριάζει τόσο στα τέτοιου είδους έργα. Μπορεί από τημεριά τούτη το μυθιστόρημα του Λόγγου να συγκριθή αζημίωτα με τονπερίφημο «Ευβοϊκό ή Κυνηγό» του Δίωνα του Χρυσόστομου, αφούμάλιστα έχει και το προτέρημα να μην είναι γεμάτο ουτοπία, όπωςείναι το τελευταίο τούτο έργο κι άλλα όμοια του.
Το μυθιστόρημα στην εποχή του Λόγγου το εχαρακτήριζε ο πολύςνεοπλατωνισμός. Μα ο συγγραφέας του «Δάφνη και της Χλόης» μπόρεσενα τον ξεφύγη και να δώση στο έργο του καθαρά βουκολική μορφή, ενώτο εγέμιζε και με λεπτή ερωτική πνοή. Κατηγ